De historiek
De vroegste vermelding van het Sint-Odulphusbroek dateert van 1224.
Lees meer over De historiek
Odulphus
De Sint Odulfkapel is genaamd naar de Heilige Odulphus van Utrecht (ca 775-855).
Lees meer over Odulphus
Het patrimonium
De inventaris wordt uitgebreid beschreven in “Wij wonen op den dijk” door de dijkbewoners zelf opgemaakt. In de “Gids voor de Dendermondse Kapellen” (A. Stroobants) is een volledig hoofdstuk gewijd aan de Odulphus kapel.
Lees meer over Het patrimonium
De renovatie
In 2015 werd de kapel herschapen in een grote bouwput. Op 25 oktober 2015 werd de vernieuwde kapel officieel geopend in aanwezigheid van Burgemeester Piet Buyse.
Lees meer over De renovatie
De muziek
‘Sint Onolfsdijk’ en ‘Odulphus’ van de hand van Dirk Van Nimmen werden in de voorbije jaren gecomponeerd in de periode voorafgaand aan de renovatie.
Lees meer over De muziek
Over ons
In 2007 overleed de bezielende mentor van de renovatie van de Sint-Onolfskapel door de gemeenschap van de dijkbewoners in de jaren ’70 van de vorige eeuw.
De leegstand van de kapel na het wegvallen van de wekelijkse erediensten hield ernstig risico in op verkommering en verval van deze schattige landelijke bidplaats die voor de eerste maal in de 13de eeuw beschreven wordt.
De roep om deze kleine kerk, zo nauw vervlochten met het leven op de Sint-Onolfsdijk, te ondersteunen in deze moeilijke en bedreigende episode van haar bestaan klonk zacht en luid en boorde zich als een oorworm door onze gedachten bij wandelen, fietsen en snel voorbijrijden langs de dijk en zijn kapel.
Wij zochten en vonden medestanders voor onze plannen, zowel bij vele van onze vrienden als bij de toenmalige eigenaars van de kapel, de kerkraad van de Onze-Lieve- Vrouwkerk te Dendermonde.
Ons cultureel aanbod bestaat voornamelijk uit:
- Odulphus Classic concerten met echte topartiesten. De programma's die zij brengen zullen zeer genietbaar zijn voor de ware muziekliefhebbers, jong en niet meer zo jong.
- Odulphus Light concerten. Ook hier hebben wij een stevige selectie doorgevoerd om u het neusje van de zalm te kunnen aanbieden. Deze programma's zijn op hun beurt zeer genietbaar voor zowel prille als iets meer doorwinterde muziekliefhebbers.
Medio 2010 werd de vzw Odulphus gesticht, die in augustus 2010 als erfpachter van de Sint-Onolfskapel werd aangesteld. In de daarop volgende jaren wees diepgaand onderzoek uit dat een nieuwe en grondige renovatie van de kapel nodig was om haar klaar te stomen voor haar nieuwe opdracht.
Riolering, reconstructie en isolering van het mooie zadeldak, aanleg van een nieuwe arduinen bevloering en injectie van de eeuwenoude dikke muren als bescherming tegen opstijgend vocht waren noodzakelijke voorbereidende stappen om nieuw sanitair, aangepaste verwarming en verlichting alsook mogelijk te maken.
De kapel kan nu gehuurd worden voor concerten, tentoonstellingen of vergaderingen.
Historiek
“De vroegste vermelding van het Sint-Odulphusbroek dateert van 1224”
Mathilde, Vrouwe van Dendermonde en weduwe van Willem van Bethune, schonk toen een weiland in palude sancti Odulphi aan de collegiale O.-L.-Vrouwekerk van Dendermonde. De Sint-Odulfspolder wordt in 1232 nogmaals vermeld in een akte waarin Robrecht van Bethune een gift van Margareta van Dendermonde, zijn tante, aan de abdij van Zwijveke bevestigt. Het betrof hier haar eigendommen in palude Sancti Odulphi. Deze vermeldingen wijzen er op dat de lokale verering van deze heilige zeker terug gaat tot het begin van de 13de eeuw of vroeger, wat enkel kan betekenen dat er toen reeds een kapel bestond die aan hem was toegewijd en waar hij mogelijk door de plaatselijke vissers werd vereerd.
De eerste bekende vermelding van de kapel zelf dateert van december 1306, toen de deken en het kapittel van de Sint-Salvatorkerk te Utrecht aan Jan van Dendermonde, parochiepriester van Jutphaas onder Utrecht, een reliek van Sint-Odulphus overhandigden als geschenk aan de bij Dendermonde gelegen basilica van S. Odolphus, onder beding van deelgenootschap aan missen.
Op Paaszondag 8 april 2007 werd in de kapel de laatste misviering gehouden. Na enkele jaren zoeken naar een gepaste toekomstige bestemming, verkocht de kerkraad van de dekanale O.-L.-Vrouwekerk in 2013 de kapel aan dijkbewoners Dr. Dirk Van Nimmen en Marleen Uten, die de kapel in 2014-2015 grondig en vakkundig lieten restaureren en renoveren. Vanaf 25 oktober 2015 start voor deze eeuwenoude kapel een nieuw leven als ‘Cultuurkapel Odulphus’.
(tekst door Aimé Stroobants)
In het Jaarboek 2017 “Gedenkschriften van de Oudheidkundige Kring van het Land van Dendermonde” werd een belangwekkende monografie opgenomen over ... onze kapel! Auteur Aimé Stroobants bracht in een fraai geïllustreerde tekst van 35 blz. de hele geschiedenis van de kapel in herinnering. Vanaf het ontstaan in de late Middeleeuwen (begin 13° eeuw) over herhaalde perioden van bloei en verval tot en met de renovatie in 2015 wordt haar bestaan tot leven gewekt. Vele nieuwe wetenswaardigheden worden aan het licht gebracht en de tekst wordt afgewisseld met vele en prachtige illustraties.
Zo is een transcriptie opgenomen van het charter van 1306 door Redmer Alma (uit Het Utrechts Archief, Utrecht, Kapittel van Oudmunster, charter nr.407, december 1306). De tekst met zegel, gesteld in Middeleeuws Latijn (prachtig afgedrukt op de cover van het Jaarboek!), werd vertaald door Dom Roger, abt-emeritus van de Sint-Pieters en Paulusabdij van Dendermonde.
Wij vernemen dat... “vanuit de Sint-Salvatorkerk te Utrecht een stuk van een rib en een stuk uit de arm van voornoemde heilige Odulf werd geschonken aan priester Johannes van Dendermonde, die vanouds en nog steeds een bidplaats heeft in de buurt van Dendermonde” (onze kapel dus!). Tekst in Middeleeuws Latijn geschreven en uitgevoerd in 1306, 4 jaar na de Guldensporenslag dus !! Zie ook de volledige tekst van het artikel en de tekst van het charter in Latijn + zegel van 1306 (foto hieronder rechts).
Over Odulphus
De Sint-Odulfkapel is genaamd naar de Heilige Odulphus van Utrecht (ca.775-855).
Rond 925 liet bisschop Balderik van Utrecht (918-976) de stoffelijke resten van Sint-Odulphus (de eerste Nederlandse heilige) herbegraven. Tijdens zijn episcopaat kwam een Vita Odulphi (levensbeschrijving) tot stand en ging de verering van Sint-Odulphus van start. Deze verering zou zich, via de handelscontacten van de Friezen, verspreiden over de Nederlanden, tot diep in het Duitse Rijk en in Vlaanderen en Engeland. De verspreiding van zijn verering ging blijkbaar ook gepaard met een verspreiding van delen van zijn relieken.
Sint-Odulphus draagt als attribuut vaak een appel, symbool van gehoorzaamheid. Hij wordt meestal afgebeeld als een oude man met een wandelstok, waaraan een klein wastafeltje bengelt.
Naast de Odulphus kapel in Dendermonde zijn er nog drie andere Sint-Odulphus kerken in Vlaanderen: Bost/Tienen, Booienhove/Halle en Borgloon
Aanvullingen
Laat Middeleeuws Odulphusbeeld
Patrimonium
In de Cultuurkapel Odulphus bevinden zich vele historisch waardevolle items. Stadsarchivaris Aimé Stroobants geeft in zijn boek: "Gids voor de Dendermondse Kapellen" uitgegeven door het Stadsbestuur Dendermonde in 2013 ( p14 tot p 27 ) een volledige beschrijving van het waardevolle patrimonium van de Sint-Odulfkapel (12 de eeuw/17de eeuw-heden).
Aanvullingen
Renovatie
De leegstand van de kapel na het wegvallen van de wekelijkse erediensten hield ernstig risico in op verkommering en verval. Medio 2010 werd de vzw Odulphus opgericht, die in augustus 2010 als erfpachter van de Sint-Onolfskapel werd aangesteld. In de daarop volgende jaren wees diepgaand onderzoek uit dat een nieuwe en grondige renovatie van de kapel nodig was om haar klaar te stomen voor haar nieuwe opdracht. En na bekomen van de nodige licenties van de toezicht-houdende overheden werd de kapel in 2015 herschapen in een grote bouwput. Op 25 oktober 2015 konden wij de vernieuwde kapel officieel openen in aanwezigheid van Burgemeester Piet Buyse en vele andere enthousiaste aanwezigen.
Begin 2018 onderging onze Bösendorfer ½ concertvleugel een "intonatie procedure" door Jacek Bielat (die eind 2017 ook de oppuntstelling van de vleugelpiano van Thomas Van der Veken voor zijn rekening nam). Jacek werd ons aanbevolen door Jozef De Beenhouwer die kwam kennis maken met onze piano. Na een “revalidatie” van ca. 1 maand werd de Bösendorfer op 6 februari 2018 in zijn kapel teruggebracht en hoorden wij het zinnenstrelende resultaat van een volle maand zorgvuldig werk van Jacek.
In augustus 2018 wordt de renovatie van de kapel beëindigd met het waterdicht maken van de klokkentoren door de Firma Derde (Wichelen) en De Rijcke (Hoogveld DM). Tijdens de grote renovatie in 2015 was hiervoor geen tijd door de opstart van de eerste activiteiten. Wij bekwamen hiervoor een erg welkome infrastructuursubsidie van de stad Dendermonde, waarvoor welgemeende dank, en hopen dat het doksaal onder de klokkentoren nu droog blijft bij zware regenbuien!
Aanvullingen
Renovatie in beeld
Renovatie Ivan Van Hese
Renovatie partners
Muziek
Sint-Onolfsdijk
Dit gitaarkwintet van de hand van Dirk Van Nimmen en uitgevoerd door Bram Uten, gitaar en het Odulphus strijkkwartet met Yves Gilen en Bruno Bruylandt op viool, Luc Sabbe op altviool en Dankaart Elst op cello, vertelt u iets over ons en over de Sint-Onolfsdijk langs de Schelde.
Odulphus
Dit klavierkwintet, gecomponeerd door Dirk Van Nimmen en uitgevoerd door Eddy Aelbrecht (klavier) en het Odulphus strijkkwartet appelleert aan de activiteiten die wij in cultuurkapel Odulphus voorzien: pittig en gevoelig, bruisend en pakkend, gericht naar individu en groep, en met een twist die uitkomt bij plezier en emotie.